Η Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητα αποτελεί μια πολυφορεμένη διάγνωση, για αυτόν τον λόγο χρειάζεται να διερευνηθεί σχολαστικά κατά πόσον μιλάμε τελικά για μια νευρολογική διαταραχή, όπως είναι η ΔΕΠ-Υ, ή τελικά για κάποια συναισθηματική διαταραχή.

 

Πιο συγκεκριμένα, η ΔΕΠ-Υ έχει νευρολογικό υπόβαθρο, μπορεί όμως να συνυπάρχουν και ψυχογενή αίτια. Σε αυτήν την περίπτωση, οι επιπρόσθετες συναισθηματικές δυσκολίες που μπορεί να παρουσιάζει το παιδί, ενισχύουν ακόμη περισσότερο την διάσπαση προσοχής και την υπερκινητική εικόνα.

 

Είναι σημαντικό, να γνωρίζουμε, πως τα συγκεκριμένα παιδιά ανεξάρτητα με το υπόβαθρο της διαταραχής, επηρεάζονται συναισθηματικά, καθώς βιώνουν σε σύντομο χρονικό διάστημα την ματαίωση, την κοινωνική απομόνωση, γίνονται εύκολα οι αποδιοπομπαίοι τράγοι στο κοινωνικό σύνολο, με αποτέλεσμα να χτίζεται μία αρκετά χαμηλή εικόνα εαυτού. Το άγχος αποτελεί κυρίαρχο συναίσθημα της διαταραχής, ενώ εύκολα τείνουν να ενοχοποιούν τον εαυτό τους.

 

Η ΔΕΠΥ αρχίζει γύρω στο 3ο έτος ηλικίας, αυξάνεται στο Νηπιαγωγείο και περισσότερο στο Δημοτικό Σχολείο. Στην εφηβεία μειώνεται η υπερκινητικότητα, αλλά παραμένουν τα προβλήματα στη μάθηση και στο χώρο της ψυχοπαθολογίας. Παρουσιάζεται με αναλόγια 4 αγόρια : 1 κορίτσι. Αυτό οφείλεται στο φυλετικό χρωμόσωμα του 23ου ζεύγους που καθίστα τα αγόρια πιο ευπρόσβλητα.

 

Η συμπτωματολογία στη ΔΕΠΥ ποικίλει ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο του ατόμου:

 

Στην προσχολική ηλικία (3–5 ετών) τα παιδιά με ΔΕΠΥ δεν μπορούν να παίξουν ήσυχα, εμφανίζουν δυσκολίες σε δραστηριότητες που απαιτούν προσοχή και στη συνεργασία με άλλα παιδιά. Επιπλέον, έχουν την τάση να μη συμμορφώνονται στις απαιτήσεις των ενήλικων και εμφανίζουν λιγότερες κοινωνικές δεξιότητες σε σχέση με τους συνομηλίκους τους. Στην προσχολική ηλικία είναι προβληματική η εφαρμογή των κριτηρίων της ΔΕΠΥ διότι είναι δύσκολο να χαρακτηριστεί η συμπεριφορά ενός παιδιού ως υπερκινητική/απρόσεκτη– παρορμητική, καθώς σχεδόν όλα τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι σε έναν βαθμό απρόσεκτα και υπερκινητικά. Επίσης, σπάνια τα παιδιά της ηλικίας αυτής βρίσκονται σε καταστάσεις που απαιτείται διατήρηση της προσοχής.

 

Στη σχολική ηλικία (6-10 ετών) συνεχίζονται οι συγκρούσεις με τους συνομηλίκους, εμφανίζουν δυσκολίες στην οργάνωση των σχολικών εργασιών και μειωμένη σχολική επίδοση, ακόμη και τα παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη. Συχνά, έχουν δυσκολίες στις καθημερινές δραστηριότητες, όπως στην τακτοποίηση του προσωπικού τους χώρου και την προσωπική υγιεινή. Επιπλέον, τα παιδιά αυτής της ηλικίας συχνά έχουν συνοδά προβλήματα, αυξημένο κίνδυνο ατυχημάτων, δυσκολίες με τον ύπνο, εναντιωματική συμπεριφορά και ενούρηση.

 

Στην εφηβεία (11-18 ετών) περίπου το 85% των παιδιών με ΔΕΠΥ συνεχίζουν να έχουν συμπτώματα. Μπορεί να υπάρχει μείωση της υπερδραστηριότητας, η οποία συχνά είναι πολύ έντονη στα μικρότερα παιδιά, αλλά η απροσεξία, η παρορμητικότητα και η εσωτερική ανησυχία παραμένουν σοβαρές δυσκολίες. Οι έφηβοι συνεχίζουν να εμφανίζουν δυσκολίες στην ολοκλήρωση των σχολικών εργασιών, με αποτέλεσμα τη μειωμένη σχολική επίδοση. Επίσης, αναφέρονται περισσότερες συγκρούσεις με τους γονείς τους και πτωχές κοινωνικές δεξιότητες. Οι έφηβοι με ΔΕΠΥ είναι συνήθως ανώριμοι και εμπλέκονται σε δραστηριότητες υψηλού κινδύνου, όπως ριψοκίνδυνη οδήγηση, κάπνισμα, σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις, χρήση χασίς. Οι ενήλικοι με ΔΕΠΥ συνεχίζουν να έχουν τα ίδια συμπτώματα από την παιδική ηλικία. Υπάρχει γενικά η τάση να υποχωρεί σε σημαντικό βαθμό η υπερκι¬νητικότητα με τη μορφή που απαντάται στα παιδιά, στους δε ενηλίκους βιώνεται ως υποκειμενική κινητική ανησυχία. Η απροσεξία και η παρορμητικότητα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό.

 

Οι ενήλικοι με ΔΕΠΥ έχουν περισσότερες πιθανότητες να εγκαταλείψουν το πανεπιστήμιο, να απολυθούν από την εργασία και να έχουν κακές σχέσεις με εργοδότες και συναδέλφους. Εμφανίζουν υψηλοτέρα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης και αυξημένο κίνδυνο κακής σωματικής υγείας, σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων, καπνίσματος και χρήσης ουσιών. Μπορεί να αλλάζουν συχνά επάγγελμα μέχρι να βρουν αυτό που τους ταιριάζει, δεν προτιμούν τη δουλειά γραφείου, που τη βρίσκουν πολλές φορές βαρετή, προτιμούν δουλειές με κίνηση και δράση και ελκύονται από δουλειές που έχουν στοιχεία διέγερσης και κινδύνου, όπως επιχειρηματικές προσπάθειες. Έχουν πτωχές οργανωτικές δεξιότητες όσον αφορά την εργασία τους και υπάρχει ακαταστασία στον επαγγελματικό τους χώρο. Όσον αφορά στην προσωπική τους ζωή συχνά έχουν συζυγικά προβλήματα, ασταθείς σχέσεις, διαζύγια, δυσκολεύονται στην οργάνωση του σπιτιού, τη διαχείριση των οικονομικών και την εποπτεία των παιδιών. Στον ελεύθερο χρόνο τους συχνά προτιμούν δραστηριότητες που έχουν στοιχεία διέγερσης, όπως αθλήματα δράσης και περιπέτειας, τυχερά παιχνίδια, ή χρειάζονται προσήλωση, π.χ. πλοήγηση στο διαδίκτυο.

 

Η συννοσηρότητα είναι σχεδόν ο κανόνας για τη ΔΕΠΥ της παιδικής ηλικίας. Υπολογίζεται ότι 60– 100% των παιδιών με ΔΕΠΥ εμφανίζουν επίσης μια ή περισσότερες συνυπάρχουσες διαταραχές, οι οποίες συχνά συνεχίζονται στην ενήλικη ζωή. Η Εναντιωματική¬ Προκλητική Διαταραχή (ΕΠΔ) και η Διαταραχή Διαγωγής (ΔΔ) είναι οι πιο συχνές συν¬νοσηρές διαταραχές της ΔΕΠΥ στην παιδική ηλικία. Θεωρείται βέβαιο ότι η ΔΕΠΥ, η ΔΔ και η Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας (ΑΔΠ) στους ενηλίκους συνδέονται μεταξύ τους.

 

Οι συνυπάρχουσες συναισθηματικές διαταραχές είναι συχνές στη ΔΕΠΥ. Τα ποσοστά της Μείζονος Κατάθλιψης στην παιδική και εφηβική ΔΕΠΥ κυμαίνονται από 12% με 50%. Οι καταθλιπτικές διαταραχές εμφανίζονται στα παιδιά και τους εφήβους αρκετά χρόνια μετά την έναρξη της ΔΕΠΥ και, σύμφωνα με μελέτες, είναι πιθανόν να προκύπτουν από τη μακροχρόνια επίδραση ψυχοκοινωνικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως είναι οι δυσκολίες στις σχέσεις με τους συνομηλίκους και την οικογένεια και η αποτυχία στο σχολειό.

 

Η σχέση μεταξύ ΔΕΠΥ και κατάχρησης ουσιών έχει επισημανθεί και διερευνηθεί από διάφορες ερευνητικές ομάδες. Έχει βρεθεί ότι η Διαταραχή Χρήσης Ουσιών (ΔΧΟ) στα άτομα με ΔΕΠΥ αρχίζει νωρίτερα στην εφηβεία και τη νεαρή ενήλικη ζωή. Το ποσοστό των καπνιστών μεταξύ των ασθενών με ΔΕΠΥ είναι περίπου διπλάσιο από τον γενικό πληθυσμό. Η χρήση της νικοτίνης μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο για κατάχρηση άλλων ουσιών, είτε αυξάνοντας την έκθεση σε παρέες που χρησιμοποιούν ουσίες, είτε μεταβάλλοντας τη βιολογική λειτουργία σε ορισμένες περιοχές του εγκέφαλου.

 

Το παιδί ή ο έφηβος με ΔΕΠΥ παρουσιάζει την εξής συμπτωματολογία στην συμπεριφορά του:

 

1) συχνά έχει δυσκολία να ολοκληρώσει καθήκοντα και δραστηριότητες 2) συχνά αποφεύγει, δεν του αρέσουν ή είναι απρόθυμο να εμπλακεί σε καθήκοντα που απαιτούν σταθερή και διαρκή νοητική προσπάθεια (όπως σχολική εργασία ή προετοιμασία για το σχολείο στο σπίτι) 3) συχνά χάνει πράγματα απαραίτητα για καθήκοντα ή δραστηριότητες (π.χ. παιχνίδια, σχολικές εργασίες, μολύβια, βιβλία, ή εργαλεία) 4) συχνά διασπάται εύκολα η προσοχή του από εξωτερικά ερεθίσματα 5) συχνά ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες 6) συχνά κινεί νευρικά χέρια και πόδια ή στριφογύρνα στη θέση του 7) συχνά σηκώνεται από τη θέση του στην τάξη ή σε άλλες καταστάσεις στις οποίες το αναμενόμενο είναι να παραμείνει καθισμένο 8) συχνά τρέχει γύρω γύρω ή σκαρφαλώνει με τρόπο υπερβολικό σε καταστάσεις όπου αυτή η συμπεριφορά δεν ταιριάζει (σε εφήβους ή ενηλίκους μπορεί να περιορίζεται σε υποκειμενικά αισθήματα κινητικής ανησυχίας) 9) συχνά δυσκολεύεται να παίζει ή να εμπλέκεται σε δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου, ήσυχα 10) συχνά μιλά υπερβολικά 11) συχνά ξεστομίζει απερίσκεπτα απαντήσεις πριν ολοκληρωθούν οι ερωτήσεις 12) συχνά δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του 13) συχνά διακόπτει ή «χώνεται» σε άλλους (π.χ. παρεμβαίνει απρόσκλητα σε συζητήσεις ή παιχνίδια)

 

Η ΔΕΠ/ΔΕΠΥ μπορεί να παρουσιαστεί σε τρεις τύπους:

 

1. Συνδυασμένος τύπος, όπου το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας

2. Απρόσεκτος τύπος, όπου το παιδί παρουσιάζει κυρίως συμπτώματα απροσεξίας

3. Υπερκινητικός – παρορμητικός τύπος, όπου το παιδί παρουσιάζει κυρίως συμπτώματα υπερκινητικότητας - παρορμητικότητας.

 

Η ΔΕΠ/ΔΕΠΥ συνυπάρχει:

• Με δυσλεξία

•Με μαθησιακές δυσκολίες

• Με ειδικές γλωσσικές διαταραχές και γλωσσικά προβλήματα

• Με εναντιωματική, παραβατική συμπεριφορά

• Με συναισθηματικές διαταραχές

• Με άλλες συμπεριφορικές ψυχοπαθολογίες

 

Η ΔΕΠΥ χρειάζεται σωστή αντιμετώπιση από την αρχή. Όλοι όσοι εμπλέκονται, οφείλουν να έχουν υπομονή και να διαθέτουν δεξιοτεχνία για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του παιδιού. Το αποτέλεσμα τις περισσότερες φόρες είναι ικανοποιητικό. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι, ότι το παιδί αυτό δεν είναι ένα κακότροπο πλάσμα που ότι κάνει, το κάνει για να εξοργίζει τους γύρω του. Υπάγεται στο βασικό κανόνα που λέει: «Ένα παιδί που δημιουργεί στους άλλους προβλήματα, επιχειρεί να λύσει τα δικά του». Το πρόβλημα του δεν είναι «αρρώστια». Έχει ανάγκη από βοήθεια, συμπαράσταση απ’ όλους μας και να αντιμετωπιστεί με υπομονή και κατανόηση. Δεν είναι αντικοινωνικό στοιχείο, ούτε πρέπει να γίνεται ο «αποδιοπομπαίος τράγος» από σπίτι, σχολείο, παρέα. Δε βλέπουμε μόνο τις κακές πλευρές του, αλλά και τις καλές του. Βασικός στόχος όλων μας, η αποδοχή του από το περιβάλλον (οικογενειακό, σχολικό και ευρύτερο), καθώς και η ικανοποίηση των ψυχολογικών αναγκών του.

 

Ο παρακάτω σύνδεσμος αναφέρεται σε ένα καταπληκτικό βίντεο της καθημερινότητας ενός παιδιού με ΔΕΠ-Υ και με ποιο τρόπο επηρεάζεται ο συναισθηματικός του κόσμος. Αξίζει να το δείτε.

www.mama365.gr/29415/sto-myalo-enos-paidioy-me-depy-ena-sygklonistiko.html